Ka thaiñ lammihngi ka jingsarong ia ka Ri ha ka jingpynmih jaiñ

U Myntri ka Sorkar Pdeng uba khmih ia ka Tnat Textiles u Giriraj Singh ha ka sngi Saitjaiñ ula plie ia ka Integrated Textile & Tourism Centre (ITTC) ha Nongpoh, Ri Bhoi district bad ia ka EKTA Meghalaya (Exhibition cum Knowledge Sharing for Textiles Advantage).  Ha kane ka sngi la donlang u Myntri Khynnah ka Sorkar Pdeng ba peit ia ka Tnat Textiles u Pabitra Margherita, u Myntri ka Sorkar Jylla u Bah Metbah Lyngdoh, u MLA ka Nongpoh u Bah Mayralborn Syiem, u MLA jong ka Umsning u Dr. Celestine Lyngdoh, ki ophisar, ki nongsaindur, ki nongthain jain bad baroh kiba don bynta ha kane ka kam. Haba kren ha ka jingïalang u Giriraj Singh ula ong, “Ka thaiñ shatei lammihngi ka jingsarong ha ka jinghiar pateng ban pynmih ki jaiñ ha ri India. Ka dei ka jaka jong ka Muga, ka Eri bad ka jingtbit ban thaiñ jaiñ tynrai. Hapoh ka jingïalam jong u Myntri Rangbahduh u Narendra Modi, ngi shimkhia ban pynkhlain ïa kawei pa kawei ka bynta ban pynbiang ia ka kam pynmih jain ha kane ka thaiñ naduh ki ïew rit haduh ki ïew ha kylleng ka pyrthei.”

Ula ong ba ka ITTC kan long kum ka jaka ba ïatylli na ka bynta ka jinghikai, ka jingpynwandur, ka jingpynkhreh ïa ki jain ryndia, ka jingpynkylla ïa ki mar bapher bapher bad ka kam jngohkai pyrthei, kaba plie lad ïa ki nongthain kti jong ka Meghalaya ban ïoh ïa ki lad ki lynti ha ka ri bad ha ka pyrthei. Ula kdew ba ka Sorkar India kala pyntreikam ïa ki skhim kiba bun jait ban kyrshan ïa ki kynhun pynmih jain tynrai, ban pynbha ïa ka jingdon jong ki tiar tynrai, ban pynthymmai ïa ki buit pynmih iaki jain bad ban kyntiew ïa ki jain tynrai ha ka pyrthei. U Myntri ula banjur ïa ka jingdonkam ban tei ïa ka jinglong jingman kaba plie ïa ka bor ba pura jong ka thaiñ da kaba ong, “Ka India ka dei tang ma ka, ka ri kaba pynmih ïa ki jain ryndia ki bapher – ka Muga, ka Tasar, ka Mulberry bad ka Eri. Lada ka Meghalaya bad ka thain shatei lammihngi ki lah ban pynheh ia ka kam kaba iadei bad ka Muga bad Eri, ka India ka lah ban long ka nongialam ha ka pyrthei, khamtam haba kiwei kiwei ki ri ki phai sha ki jain synthetic.” U Myntri Sorkar Pdeng ula pynbna ïa ka jingseng ïa ka Weavers’ Service Center (WSC) kaba thymmai ha Meghalaya, “Ha Guwahati, ka Weavers’ Service Centre kadei ka jaka kaba kongsan bha kaba ai jingkyrshan ha ka liang ka jingstad bad ka jingsaindur ïa ki nongthaiñ jaiñ. Mynta ngi don tang kawei ka Centre ha ka thain. Mynta ngan seng kawei ka Centre ha man ka jylla – ka ban sdang na Meghalaya, haba ioh ia ka jaka na ki Sorkar Jylla. Haba pynksan ïa ka jingkhlain jong ka thaiñ, ula ong “Nga ngeit skhem ba ka thaiñ Shatei Lam Mihngi ka lah ban long ka jaka thied bad nongdie kaba kongsan. Na Guwahati, ka shim por tang shi kynta ban poi sha ki jaka pynmih silk kaba pyndonkam ia ki rukom tynrai. Kane ka dei ka bor kaba kyrpang.”

Ula ong, “Ka thong jong nga ka long ban pynïasoh ïa uwei pa uwei u nongthain jain sha ka jingïoh kaba sanphew hajar tyngka shi bnai – kane kadei ka rukom treikam ‘Pachlakhia Didi’ jong ngi. Ngi la pynkhreh ia ka kam bad ngin pyntreikam ia ka ha Meghalaya ryngkat bad ka jingkyrshan jong ka Sorkar Meghalaya.” Katba u Myntri Khynnah ula pynpaw, ba ha ka BharatTex dang shen – kawei na ki jingïalang shna jain kaba heh tam ha ka pyrthei, palat ar lak ngut ki nongshim bynta ha ka kam karkhana bad 6,000 ngut ki nongthied nabar ri ki la ïashim bynta. Ula ban jur ba 52% na ki jingshna jain jong ka India ki don ha ka thain shatei lammihngi, kaba pynlong ia kane ka thain kawei na ki jaka shna jain kaba khlain tam ha ka ri. Ula pyntip ruh ba baroh ki myntri kiba peit ia ki tnat textile na kylleng ka ri India kin ïakynduh ha Guwahati ha u bnai ban wan ban ïamir jingmut halor ka kam ban kyntiew ia ka kam pynmih jain kaba pynleit jingmut ha ka thaiñ shatei lammihngi. U Bah Metbah Lyngdoh, ula pynpaw ka jingsngewnguh kaba khraw ïa ka Tnat Textiles kaba la kyrshan ïa ki jingangnud jong ka Jylla bad ula ong ba ka ITTC kadei ka projek kaban sah jingkynmaw bad kaba pynkylla dur.

“Kane ka Centre ka pyni ia ka jingwan lang jong ka riti dustur, ka jingtbit bad ka jingthmu na ka bynta ka lawei jong ka kolshor bad ka ioh ka kot jong ka Meghalaya. Kan ai bor ia ki nongthainkti, pynim biang ia ka pateng shna silk ba riewspah jong ngi, bad buh ia ka Nongpoh kum ka jaka ba kyrpang na ka bynta ka kam jngohkai pyrthei kaba iadei bad ki jain” ong u Bah Metbah. Ha kane ka jingïalang la ïashim bynta da ki heh ophisar na ka tnat Textiles, Sorkar Meghalaya, ka Central Silk Board, ki nongïalam ha ka kam shna jain, ki nongtrei kti, ki samla pule bad ki nongmihkhmat na ka imlang sahlang.